1001 "Who ist Dein Vater ?"

Deze vraag werd door een Duitse soldaat aan mij gesteld tijdens de razzia op 8 oktober 1944
Herinneringen van een 80-plusser uit de 2 e wereldoorlog

Inleiding.
Als je de leeftijd van 80 jaar bent gepasseerd ga je wel eens nadenken over de herinneringen van vroeger.
Mijn eerste herinneringen liggen in de 2e Wereldoorlog.
Geboren te Baarlo in het jaar 1938, heb ik de inval van de Duitsers in Nederland op 10 Mei 1940 niet bewust meegemaakt.  Ik was toen 1  1/2 jaar,  oud.
Bij de inval is een broer van mijn vader gesneuveld bij de verdediging aan de Maas in Grubbenvorst, hij was dienstplichtig militair.
Mijn geboortedag kan ik mij uiteraard niet herinneren maar heb vernomen van mijn ouders dat mijn geboortedag in December 1938 was de koudste dag was van de 20e eeuw, gemiddelde dag/nacht temperatuur –11 graden met een zeer grote hoeveelheid sneeuw, dit heb ik ook in de statistieken nagezien, het klopt.
De oorlogsjaren heb ik beleefd als kind,  aanvankelijk was ik mij niet zo bewust van de gevaren, maar naar mate de jaren verstreken werd de ernst toch duidelijker.
Wij kinderen speelden soms een gevaarlijk spel.
Er gebeurde bijna elke dag wel iets, maar de echte zorg zat bij onze ouders. Nu ik ouder ben heb ik me dat gerealiseerd. De angst bij inslaande bommen en granaten en de Razzia ‘s bijvoorbeeld, waarbij mannen werden opgepakt om naar Duitsland te worden afgevoerd.
Het geluid van de honderden vliegtuigen, de bommenwerpers onderweg naar Duitsland,  het langdurig verblijf in de kelder onder ons huis.
Welke militairen het waren herinner ik mij vooral aan de geur die ze bij zich hadden, de Duitsers roken zuur en de geallieerden zoet. De Duitsers werden “pruusse” genoemd en als het niet zo goed werd bedoeld waren het “moffen”.
De Engelsen werden “Tommies” genoemd en de Amerikanen "Yankees".
Wij werden op 21 november 1944 bevrijd door de Schotse B- compagnie van het 1 e bataljon van de 154 e Infanteriebrigade Gordon Highlanders.
Veel zaken die ik als klein kind niet begreep, niet bij stil heb gestaan, zijn mij later duidelijk geworden toen alles op zijn plaats viel. Naar mate ik ouder word komen de herinneringen weer boven en kan alles plaatsen.
Het was een moeilijke en zeer gevaarlijke tijd, er is veel begrip ontstaan voor de moed en doorzettingsvermogen van onze ouders en opvoeders.
Ik herinner mij nog zeer goed het bezoek van de Schotse bevrijders aan Baarlo enkele jaren na de oorlog, waarvan een foto op de Markt aan de voorzijde van deze uitgave.
Dat beeld is voor mij onlosmakelijk met de oorlog verbonden.
De datums heb ik aan de hand van publicaties en dagboeken etc. gereconstrueerd.
Moge deze weergave van mijn herinneringen een kleine bijdrage leveren aan het vastleggen van de historische gebeurtenissen in deze bewogen periode.
Leveroy, Juli 2020
Hub Brueren

Inhoudsopgave
2e wereldoorlog
Familiedrama
Grootmoeder
Rouwstoet
Fosforbommen
Executies in Well
Radio’s inleveren
Een nieuw kindje
Schuilen in grafkelder
De eerste dode
Dubbel huwelijk
Eigen teelt
Dronken varkens
Vliegtuig stort neer
De Duitsers gefopt
Koeien slachten
Varken op de achterbank
Zingende Duitse soldaten
Inkwartiering
Partizanen
Boerderij in brand
Gestolen vee
Razzia
Zilverpapier verzamelen
Schuttersputjes
Bommen op Venlo en Blerick
De kerk gaat “springen”
Duitser is de weg kwijt
De Tommies komen!
Tank in brand geschoten
Mijn moeder heeft gigantisch geluk gehad
In de kelder
Hub Dings  verongelukt
Kanonnen schieten op Steyl en Tegelen
Een zeer dramatische gebeurtenis
Gered door een attente Tommy
Auto of toch een boot
Heel veel geluk gehad!
Vliegtuigen en nog eens vliegtuigen!
Baarlo overstroomd door inwoners van Steyl en Tegelen
Spelen met oorlogstuig
DDT
Op de vlucht voor woedende wespen!
Duitse krijgsgevangenen moeten mijnen ruimen
Foute Nederlanders aan het werk
Kattenkwaad
Paarden op hol
Fietsen zonder banden
Verborgen auto
Telefoon
Broekpijpen
Toeval
Baarlose oorlogsslachtoffers 1940-1945

Familiedrama
Op de eerste dag van de 2 e wereldoorlog speelt zich voor onze familie een drama af.
Chretien de broer van mijn vader was dienstplichtig militair sneuvelt op de eerste dag van de oorlog bij de inval van de Duitsers.
Bij het verdedigen van de Maas aan het veer te Grubbenvorst wordt hij dodelijk getroffen door vuur van de Duitsers. Hij overlijdt en wordt enkele dagen later in de nacht stilletjes opgehaald door buurman Hubert van Bergen met een vrachtauto.
Hij wordt op het kerkhof in Baarlo begraven. Uiteraard kan ik mij dit niet herinneren,  aangezien ik 1  1/2 jaar oud was. Heb er wel veel over gehoord en naar mate ik ouder werd ging ik het begrijpen.

Grootmoeder
Oudste herinnering: Voorjaar 1942: Ik was toen ruim 3 jaar oud. In de bijkeuken van boerderij "Heierhof"  te Baarlo waar zij woonde, zat mijn grootmoeder (van moeders kant) in een grote stoel aardappelen te schillen.
Rouwstoet
Zaterdag 13 juni 1942  langs ons huis in de Grotestraat kwam een rouwstoet voorbij. Terwijl ik op een stoel aan het raam stond te kijken zag ik mijn moeder in een rouwstoet lopen. Achteraf heb ik begrepen dat het de begrafenis van mijn grootmoeder van Heierhof was. Mijn leeftijd was toen 3 jaar en 6 maanden.

Fosforbommen
Augustus 1942: Mijn leeftijd was toen 3 jaar en 8 maanden. Aan de hand van mijn moeder liep ik over een smal paadje gaande van de huidige Napoleonsbaan (toen nog Rijksweg geheten), in Baarlo ter hoogte van het huis van Piet Theunissen bijgenaamd “dieke Piet” door het veld langs de hoogspanningsmast naar de boerderij “Heierhof” het ouderlijke huis van mijn moeder.  Ik herinner mij in het veld na-smeulende hoopjes graan waaruit nog rook opsteeg. Geallieerde vliegtuigen hadden die nacht brandbommen (fosfor) gegooid en de oude boerderij was in brand gevlogen, de schuur was afgebrand.

Executies in Well
Aanleiding waren april/mei-stakingen die onverwacht uitbraken. Het was op bevel van de bezetter dat voormalige Nederlandse militairen zich moesten melden om te worden tewerkgesteld in Duitsland. Hoofdcontroleur Crisis Controledienst Martinus Antonius Marie Bouman, een collega van mijn vader, lid van het verzet, stond bekend onder de schuilnaam Bob. Hij was een standvastig en moedig man. Tijdens de April-Meistaking 1943 meldde hij zich bij de Duitse autoriteiten om arrestatie van andere medewerkers van zijn dienst te voorkomen. Samen met zijn collega's Peter Leonard Ruijters en Leendert Theodorus Brouwer is hij op zondagmiddag 2 mei 1943 door het Polizeistandgericht in Maastricht wegens het aanzetten tot staking ter dood veroordeeld. Later op die dag zijn de drie mannen samen met vier andere Limburgers op de heide bij Well gefusilleerd door een Duits vuurpeloton. Er werden dus 3 collega ’s van mijn vader doodgeschoten. Het graf werd pas 3 jaar later ontdekt.
Ik heb dit wel meegekregen, er werd thuis over gesproken, maar realiseerde mij pas na de oorlog, de strekking van dit drama.

Radio’s inleveren
13 mei 1943  Op deze dag kregen de Nederlanders van de bezetter te horen dat ze hun radio’s moesten inleveren. Dit deden de Duitsers om te voorkomen dat men naar verboden radiostations zoals de BBC of Radio Oranje zou gaan luisteren. Sommige Nederlanders gaven gehoor aan het bevel, maar een kwart van alle radio’s belandde in de ‘illegaliteit’.
Hoewel ik me natuurlijk deze datum niet kan herinneren weet ik wel nog dat er geen radio ‘s waren. Ik hoorde de volwassenen er wel over praten maar wist niet wat een radio was.
Na de bevrijding in november 1944 kwamen er plotseling verborgen radio ‘s tevoorschijn en werd er driftig geluisterd!
Dat kan ik mij nog heel goed herinneren.

Een nieuw kindje
Dinsdag 10 Augustus 1943. s 'Morgens kwam onze vader op de slaapkamer en vroeg ons naar beneden te komen, wij hadden een “nie kiendje” Nou moet ik zeggen dat ik nog nooit een "aod kiendje" heb gezien. In de achterste huiskamer (de veiligste plek in huis, aangezien die geen buitenmuren had) lag mijn Moeder in bed en in de wieg lag onze jongste broer Chretien. Mij viel vooral op de zwarte haartjes uit het dekentje uit staken

Schuilen in grafkelder
Vrijdag 25 februari 1944, terwijl wij op kleuterschool waren bij de zusters in de Maas- straat ging plotseling het alarm van de sirene en hoorden wij het fluiten van overvliegende granaten en daarna de ontploffingen. In grote haast dirigeerden de zusters ons naar de grafkelder van de familie van Erp onder het kerkhof, bereikbaar vanaf de speelplaats van de kleuterschool. Toen we hier een tijd hadden gezeten kwamen er mensen van de burgerbescherming/brandweer, met helmen op hun hoofd, zij brachten ons een voor een op de fiets naar huis.
Bij dit bombardement zijn in Baarlo diverse  mensen om het leven gekomen, zie de lijst onder aan dit verhaal. Voor onze ouders moet het ook vreselijk zijn geweest, wetende dat wij op school waren. Zuster Louise en haar mede- zusters hebben echter zeer snel gehandeld en ons in veiligheid gebracht in voornoemde grafkelder. Ik herinner mij nog dat er twee “lege” nissen waren. Na de oorlog is nog een barones bijgezet van de familie d ‘Erp. Enkele jaren geleden ben ik nog eens in de grafkelder geweest, er was nog een nis leeg, dus mijn herinnering klopt.

De eerste dode.
Zaterdag 26 Februari 1944
Een behoorlijke indruk heeft de eerste dode die ik heb gezien op mij gemaakt, ik was 5 jaar en 2 maanden. Het was Ben Janssen 11 jaar, van de Rijksweg (naast het toenmalige postkantoor) die bij een granaatinslag om het leven was gekomen. Hij lag op een bed met een witte doek om zijn hoofd.

Dubbel huwelijk
Juni 1944.     Op dezelfde dag traden in het huwelijk Frans Brueren met Anneke Hegger uit Velden en Carolien Brueren met Louis Thissen uit Tegelen. (Frans en Carolien waren mijn oom en tante) Een dubbele bruiloft dus. De bruiloft werd gehouden in het ouderlijke café van voornoemde broer en zus Brueren, kinderen van Christina Brueren-Bartels in de Grotestraat. Aangezien wij naast onze Oma woonden waren wij er uiteraard zeer nauw bij betrokken. De twee bruidsparen gingen met 2 koetsen met paarden naar de kerk. De Familie Brueren was een ”paarden familie” De koetsen en paarden waren van Baron Max de Weichs de Wenne die op kasteel Scheres in Baarlo woonde. s 'Avonds hoefden wij niet om 19.00 uur naar bed, we mochten langer op blijven dat is mij vooral bijgebleven!  Vele jaren later heb ik een foto gezien die in het bezit was van mijn tante Carolien Brueren waarop ik op de binnenplaats loop met een "grote" bloempot. Een leuke herinnering dat bruiloft s feest

Eigen teelt
In de oorlogsjaren was tabak een zeer schaars artikel.
Hierdoor waren de mensen overgegaan tot tabaksteelt voor eigen gebruik. De tabaksplanten stonden in rijen in de tuin en wij konden als kinderen fijn verstoppertje spelen onder de grote bladeren. Zodra de onderste bladeren bruin werden, werden ze geplukt en gingen ze naar de schuur waar aan het plafond onder de pannen draden waren gespannen waaraan de bladeren werden geregen en opgehangen in lange slingers om te drogen. Zodra ze droog waren werden ze naar de overkant van de Maas, naar tabaksfabriek Kreykamp in Steyl – Tegelen gebracht. Later werden de pakketten tabak opgehaald en gebruikt als “eigen teelt” tabak. Jaren later na de oorlog vonden wij op zolder nog pakken tabak, ik herinner mij nog de opdruk in rode letters van de naam Kreykamp.

Dronken varkens
Tijdens de oorlogsjaren werd door ieder gezin een varken gemest om te slachten en zo werd in de eigen vlees behoefte te voorzien. De slager kwam thuis slachten het varken werd na de slacht op een ladder gehangen om het vlees te laten versterven. De dag daarna werd het varken uitgebeend en in stukken gesneden er werd er ook balkenbrij (“karboet”) gemaakt.
Een feest voor de kinderen, “karboet” proeven en bij het worsten draaien werden speciaal voor de kinderen kleine worstjes gemaakt. De varkensblaas was ook voor de kinderen, die werd opgepompt en er werd een potje voetbal mee gespeeld.
Mijn grootmoeder die naast ons woonde runde een café. Er bleven vaak restjes bier in de glazen achter. Dit bier werd verzameld in een emmer die onder het buffet stond en dat werd dan onder het voer van de varkens gemengd. Een voedzame toevoeging aan het menu van de dieren. Het kwam dan ook regelmatig voor dat de varkens waggelend door de stal gingen ze waren onder invloed!

Vliegtuig stort neer
Zomer 1944.
Het was op een zomerdag dat ik op straat zijnde ongeveer ter hoogte van het huis van de familie Hutjes hoog in de lucht, richting Kessel een branden vliegtuig zag neerkomen.
Het was moeilijk te zien aangezien de zon erg scheen, er was een zwarte rookpluim te zien die naar beneden ging. Achteraf blijkt het een neergestorte bommenwerper te zijn geweest die in de Donk bij Kessel terecht is gekomen.

De Duitsers gefopt
September 1944. Op het erf van de boerderij Heierhof (ouderlijk huis van mijn moeder) stond een Duitse keukenwagen. De kok gaf ons soms iets lekkers te eten. We dachten dat we er iets voor moesten teruggeven en sneden bladeren van een pruimenboom tot “shag” om er vervolgens sigaretten van te draaien. Deze gaven we aan de Duitse kok. Nadat we de lekkernij in ontvangst hadden genomen, gingen wij er meteen tussenuit. Hij had het natuurlijk direct in de gaten en kwam achter ons aan. We kregen een uitbrander, maar hadden de "snacks" toch al opgegeten.

Koeien slachten
De Duitsers stalen vee en dat werd bij de keukenwagen geslacht. Ze namen alleen het vlees, het hoofd van een koe lieten ze liggen. Wij als kleine kinderen namen een kruiwagen en tilden samen met vereende krachten het hoofd erop en voerden het af.
Er werd een groot gezin met 15 kinderen dat in de buurt woonde blij mee gemaakt, het was immers oorlog en voedsel vooral vlees was altijd zeer welkom.

Varken op de achterbank
In aansluiting op het voorgaande kan ik mij een gebeurtenis zeer goed herinneren, wij waren aan het spelen waren op straat. Er stopte voor de slagerij van onze buren een zwarte personenauto.
Er stapten twee Duitse soldaten uit en openden een achter portier van de auto en sleepten een schreeuwend varken aan de oren vanaf de achterbank naar de slagerij.
Het varken (en de auto waarschijnlijk ook) was natuurlijk gestolen en slager Hans van den Eertwegh kreeg opdracht om het te slachten.

Zingende Duitse soldaten
Het is mij altijd bijgebleven dat groepen Duitse soldaten over de weg marcheerden en steeds liederen zongen en daarvan kan ik me nog herinneren: “Lily Marlene.”

Inkwartiering
September 1944.
Het moet rond deze datum zijn geweest dat er twee Duitse officieren werden ingekwartierd bij ons in huis. Ze verbleven in de kleine voorkamer naast de keuken aan de straatzijde. Ik herinner mij nog dat mijn moeder niet erg vriendelijk was tegen “de Pruusse.”

Partizanen
Tijdens de bezetting was in Baarlo een verzetsgroep genaamd de KP (knokploeg)
Gedurende de oorlog voegde zich er een groep bij uit het Land van Maas en Waal. Deze mensen hadden niets te verliezen en namen grote risico ‘s. Hun eigen familie woonde immers ver weg. Hierdoor kwam het dat er overvallen werden gepleegd op Duitse troepen  en werden er wapens buit gemaakt. Ook namen zij vaker enkele Duitse soldaten gevangen. Deze werden ondergebracht in een kamp in de bossen bij Baarlo.  Het aantal gevangenen groeide uit tot een 30tal. De Duitsers wisten dat er een kamp van partizanen was, doch konden dit niet vinden. Dit heeft in Baarlo tot zeer grote spanningen geleid. Vele inwoners waren doodsbang dat de Duitsers wraak zouden nemen op de bevolking. Het heeft ook niet veel gescheeld of het was misgegaan, zoals U kunt lezen in het navolgende artikeltje “boerderij in brand”. Uiteindelijk is het nog redelijk goed afgelopen maar als kind heb ik ook die spanning gevoeld.

Boerderij in brand
27 September 1944.
Op een zeker moment komt Nelly Nilessen, een buurmeisje in paniek bij ons binnen lopen en riep  “De Boekend staat in brand!”
Op de Boerderij Boekenderhof waren door de verzetsbeweging enkele Duitsers doodgeschoten, waarna de Duitse troepen als wraak de boerderij in brand hebben gestoken.
Ik herinner mij als kind van bijna 6 jaar nog zeer goed dat de volwassenen grote angst uitstraalden! Achteraf heb ik begrepen dat het niet veel heeft gescheeld of de hele Grotestraat was opgeblazen en wij zaten in de kelder!!! Op straat waren pijlen gemaakt naar de huizen die moesten worden opgeblazen met het aantal kilo ‘s springstof erbij.(150 kilo)
Het schijnt dat Baron Max de Weichs de Wenne, die op kasteel Scheres woonde, heeft bemiddeld en dat Baarlo van een grote ramp gespaard is gebleven.
Hij moest niets van het Naziregiem hebben en had een oom in het Duitse leger die generaal was. Ik kan mij de Baron nog heel goed herinneren, heb hem vaak gezien.

Gestolen vee

De Duitsers stalen als de raven. Zoals in voorgaande tekst reeds aangegeven werden veel koeien gestolen en over de straat lopend afgevoerd.

Ook werden paarden uit de wei gestolen, een paard genaamd “Sampa” van mijn grootmoeder kwam door de straat met een Duitser erop. Voor mij een bekend paard. Ook herkende het paard zijn stal en wilde bij ons het erf op gaan, na enig steigeren vervolgde hij toch de weg, de andere paarden achterna. Naderhand heb ik vernomen dat op dat paard de beruchte Duitse oorlogsmisdadiger Richard Nitsche  (SD Maastricht)  zat toen hij bij ons langs kwam.

Razzia
Zondag 8 oktober 1944. Op deze zondag werd door de Duitsers een razzia gehouden en werden alle mannen opgepakt om als dwangarbeider naar Duitsland te worden afgevoerd. Bij alle kerken in Noord en Midden Limburg, zo ook in Baarlo, werden na de Zondagsmis de mannen bij de uitgang van de kerk gevangengenomen en afgevoerd.
Er waren ook goede Duitsers. Ik herinner mij dat een Duitse soldaat op een motor met zijspan op ons erf kwam rijden en riep: “Månner weg razzia” Na de oorlog heb ik gehoord dat de naam van deze soldaat Koenig was, hij zou later zijn gefusilleerd!
Terwijl deze razzia gaande was, liep ik als jongetje van ruim 5 jaar naar de straat waar de mannen langs kwamen die in colonne werden afgevoerd, bewaakt door Duitse soldaten met geweren. Enkelen herkende ik zoals Harrie Staaks, de knecht van mijn Oma die naast ons woonde, zij bracht hem terwijl hij langskwam, dekens om mee te nemen. Bij voormalig hotel de Molen (nu Chinees restaurant) op de Rijksweg (nu Napoleonsbaan) stond een vrachtauto waarop de mannen moesten plaats nemen om te worden afgevoerd. De vrachtauto ging naar Venlo en vandaar gingen ze per trein naar Duitsland.
Nu denk ik nog vaker als ik erlangs rijd, hier stond die vrachtauto!
Terwijl ik op ons erf stond te kijken, kwamen er enkele Duitsers en posteerden een mitrailleur voor de poort van de schuur, die met een hangslot was afgesloten. Ze gingen bij mijn Oma de sleutel halen. Deze barstte samen met mijn tante in tranen uit terwijl ze de sleutel gaf. De Duitsers openden de deur van de schuur en gingen op zoek.
Later na de oorlog heeft een van de mannen (Harrie van Bernard Brueren) mij verteld dat er 5 mensen verstopt waren onder een grote berg hooi, waarvan hij er een was. Ze konden de laarzen van de Duitsers zien! Een van de Duitsers zei tegen een ander: “hier Karl, schönes Korn fuer deine Hühner” (Hier Karel, mooi graan voor je kippen) Ze hebben niemand gevonden, dus dat liep goed af. Terwijl ze ons erf verlieten vroeg een van hen aan mij: “wo ist dein Vater?” (Waar is je vader?) Ik antwoordde: “in de bossen.“  Ik wist niet beter, dat hadden ze mij gezegd. Achteraf bleek hij thuis op zolder te zijn verstopt.

Zilverpapier verzamelen
17 oktober 1944.  Er vliegen Engelse vliegtuigen over en er dwarrelen papiertjes naar beneden (vlugschriften) om de Duitse soldaten te ontmoedigen.
Ook worden er op sommigen dagen slierten zilverpapier uit vliegtuigen geworpen om het radioverkeer van de Duitsers te verstoren. Voor ons een leuke verrassing, wij gingen die verzamelen.

Schuttersputjes
Oktober 1944.  Er werden schuttersputjes gegraven langs de Rijksweg (Napoleonsbaan).  Ik herinner mij dat er eentje werd gegraven ter hoogte van de weg, waar nu het gebouw van de Rabobank ligt.
Bommen op Venlo en Blerick
20 Oktober 1944.  Blerick en later Venlo worden gebombardeerd, dat kunnen wij in Baarlo goed horen.   Doelwit is de Maasbrug, er ging veel verkeerd, er vielen veel doden.

De kerk gaat “springen”
Zaterdag 18 november 1944.  De volwassenen hoorde ik zeggen “de Duitsers laten de kerk springen”. (Opblazen met dynamiet). Hier moest ik meer van weten, op een stoel geklommen en aan het raam kijken.
Er kwamen Duitse soldaten in witte uniformen (camouflage tijdens sneeuwval) vanuit de richting Rijksweg (Napoleonsbaan), waar ze de graanmolen hadden opgeblazen in kolonne langs ons huis en gingen richting kerk.
Iedereen in huis was erg nerveus. Ik werd dan ook meteen naar de kelder gedirigeerd en kon helaas niets meer zien, later kwamen mensen ons vertellen dat de kerk was “gesprongen”. In onze schuur bleek naderhand een schaap te zitten, dat was gered uit de puinhopen van de huizen rond de kerk, die natuurlijk ook de volle laag hadden gekregen. Het schaap was van (Oom) Bernard  Brueren aan de Markt.
Jaren later toen ik ouder was heb ik vernomen dat diverse mensen waaronder mijn ooms, hebben getracht de waardevolle stukken uit de kerk te halen voordat deze de lucht in ging.

Duitser is de weg kwijt
Dinsdag 21 november 1944.    Er kwam een Duitse soldaat op ons erf en vroeg waar "de Bong" was. De Engelse troepen kwamen vanuit de Bong en dat wist hij schijnbaar, hij wilde de andere kant uit!
Later op de dag kwamen nog soldaten door de straat, er werd geschoten, er schijnt een Duitse soldaat te zijn gesneuveld bij ons voor de deur.
In de straat verschenen Duitsers op gestolen fietsen en met kruiwagens en alles wat ze maar te pakken konden krijgen om hun spullen mee te nemen die ze nog nodig dachten te hebben. Alles ging richting de Maas om terug te trekken naar de overzijde.

De Tommies komen!
Woensdag 22 november 1944. Er ging het gerucht dat de Engelse troepen in de Bong waren. Ze konden binnenkort in het dorp zijn. Wij verbleven dag en nacht in de kelder onder ons huis.
Ik herinner mij nog zeer goed, het was zeer spannend, we hoorden voetstappen op de houten trap in onze kelder, eerst was een geweer met een helm op de loop zichtbaar, om te testen of er verzet was, daarna kwamen twee schoenen behoedzaam de trap afdalen, er werd in een vreemde taal iets geroepen, ik verstond er niets van. De aanwezigen in de kelder gaven antwoord in het Engels. Toen verscheen een hoofd, het was een Engelse soldaat!
Toen hij ervan was overtuigd dat er geen Duitsers in de kelder waren, mocht iedereen naar boven, "de Engelsen zijn" er. In onze bijkeuken werd een veldkeuken ingericht. Van de soldaten kreeg ik iets dat ik niet kende, het was chocolade, had ik nog nooit gezien, laat staan geproefd!
De buren kwamen rozijnen halen, die waren verpakt in houten kistjes met papier van binnen en wij kinderen maar proeven!

Tank in brand geschoten
21 November 1944. Nadat wij waren bevrijd gingen wij kijken bij hotel De Molen waar een Engelse Sherman  tank stond die was uitgebrand.

Mijn moeder heeft gigantisch geluk gehad
In onze tuin was een “slamkoel” dat was de opslag van kolenslik, (uit gruis gewassen kolen) die werd gebruikt om het fornuis te stoken om eten te koken. Mijn moeder was van plan om “slam” te gaan halen in de tuin, toen ze werd geroepen door een van mijn broertjes. Terwijl ze met hem bezig was ontplofte in de “slamkoel” een granaat afgevuurd door de Duitsers vanaf de overkant van de Maas. Als ze niet was opgehouden was ze exact op dat moment in de tuin geweest en had ze het bijna zeker niet overleefd!

In de kelder
November  1944  t/m Maart 1945
In die periode verbleven wij regelmatig in de kelder tot de bevrijding van de overzijde van de Maas. Tegelen werd op 1 maart 1945 bevrijd. Er werd regelmatig over en weer geschoten door de Duitsers vanuit Steyl en Tegelen en door de geallieerden vanuit Baarlo. Ik herinner nog  dat wij op platte aardappelkistjes met daarop dekens hebben geslapen. Bij ons in de kelder was o.a. een gezin uit Hout in Kessel. In de kleine kelder een hele drukke bezetting!

Hub Dings  verongelukt
27 november 1944  De Duitsers waren weg, de Engelsen waren aanwezig en het was soms stil op straat. Dus mochten mijn zus Truus en ik op straat spelen. We hadden gehoord dat een Britse tank de winkel van Hutjens had geramd, de uitbouw was een ruïne, dus gingen wij kijken. Terwijl we op straat waren hoorden wij fluiten! Wij kenden dat geluid, er waren granaten in aantocht vanaf de andere kant van de Maas door de Duitsers afgeschoten. Wij naar huis! Ik pakte hoewel ik de jongste was de step en raasde naar huis, mijn zus vloog bij de overburen achterom naar binnen. Thuis aangekomen ging ik direct naar de kelder en werd mij gevraagd waar Truus was.  Mijn antwoord, ze is bij “Nilissen Piet” achterom gegaan. In onze kelder waren twee jongens uit Tegelen, Stef en Hub Dings aanwezig.  Zij waren over de Maas naar bevrijd gebied gekomen. Hub bood aan Truus te gaan halen, aldus geschiedde, terwijl hij op straat was ontplofte een granaat, Hub werd getroffen en raakte zwaargewond. Hij werd naar het militair hospitaal in Weert vervoerd, waar hij op 27-11-1944 aan zijn verwondingen is overleden.
Hij werd na de bevrijding van Tegelen begraven op het kerkhof aldaar.  50 jaar later op 27 november 1994 zijn mijn vrouw Lies en ik naar het kerkhof in Tegelen geweest, het graf was er nog. Wij hebben bloemen gelegd.

Kanonnen schieten op Steyl en Tegelen
Het was ergens tussen december 1944 en maart 1945 toen in de grote kuil langs de rijksweg (Napoleonbaan) op de plaats waar nu verzorgingshuis “Ter Borg” staat.
Hier was een grote kuil ontstaan bij zandwinning bij de aanleg van de Rijksweg omstreeks 1820. In deze kuil waren enkele kanonnen opgesteld die Steyl en Tegelen onder vuur namen, waar nog de Duitsers aanwezig waren.
Ik was vanuit achterzijde van onze tuin, die hier aangrenzend was gelegen, naar toe gelopen en vond het wel interessant. Er was niemand aanwezig en er stonden kisten met granaten waarvan de deksels openstonden, op deze granaten zaten op de kop potjes (beveiliging) geschroefd, die ik er af begon te draaien. Plotseling kreeg ik een flinke oorvijg, er stond een Engelse soldaat die mij behoorlijk uitschold, als verstond ik er niets van, ik begreep wel wat hij bedoelde. Dit was natuurlijk levensgevaarlijk, ik haalde de beveiliging van de granaten!!!

Een zeer dramatische gebeurtenis
Door het spelen met oorlogstuig vond er op 5 december 1944 een verschrikkelijk ongeluk plaats in Baarlo. Dat was amper twee weken na de bevrijding.
Op de Hei, een buurtschap enigszins van het dorp Baarlo afgelegen,  tussen Baarlo en Hout-Blerick, speelden jongeren met een mijn. Ze wilden deze laten ontploffen door er een steen op te werpen en daarbij ging het vreselijk mis. Door de ontploffing kwamen 7 mensen om het leven, waarvan 2x2 broers. Een vreselijke gebeurtenis in de Baarlose gemeenschap.
Ik herinner mij nog dat de mensen zeer waren aangeslagen.

Gered door een attente Tommy
Wij waren aan het spelen op de binnenplaats bij ons thuis.
Aangezien er een grote poort was, waar geen deuren in aanwezig waren kon je zo de straat op lopen.
In het spel rende ik heel hard door de poort de straat op en in een flits zag ik een militaire jeep aankomen, maar kon hem niet meer ontwijken. Een militair die aan de rechterzijde als bijrijder in de jeep zat ving mij op en redde mij zo van een aanrijding, die fataal had kunnen aflopen. Weer geluk gehad dankzij deze attente militair.

Auto of toch een boot

In de schuur naast ons huis was een amfibievoertuig voertuig gestald. De chauffeur die niet veel te doen had was de hele dag bezig met poetsen en onderhouden, hij was erg trots op zijn voertuig. Een auto die in het water kon rijden, dat was spectaculair ! Hij stond klaar om, zodra het kon, de Maas over te steken. Ik heb er heel wat tijd doorgebracht en volgde stipt alle acties die er werden uitgevoerd, ik kon er niet genoeg van krijgen.

Heel veel geluk gehad!

Het moet in het voorjaar 1945 zijn geweest dat ik achter op de paarden wagen van mijn oom mee reed naar het veld in de Horsten. Op de tegenwoordige Kasteellaan ter hoogte van de van Montfortstraat sprong ik van de achterkant van de wagen om een plasje te plegen. Het paard sjokte langzaam voort en ik zou de wagen weer goed in kunnen halen. In die tijd was dat gedeelte van de kasteellaan nog een karrespoor, niet verhard en er stonden kastanjebomen langs de weg. Tevens stonden bremstruiken onder de bomen. Terwijl ik achter een bremstruik stapte zag ik plotseling drie groene ronde platte dozen liggen. Het waren mijnen! Gelukkig zag ik ze op tijd en kon als een haas weer naar de wagen rennen en erop springen.

Dit zal ik nooit vergeten!
Vliegtuigen en nog eens vliegtuigen!
Voortdurend kwamen vooral in de nacht honderden vliegtuigen over die in Duitsland gingen bombarderen. Het geluid van deze vliegtuigen is mij zeer bijgebleven. Het was een eentonig gedreun en gebrom dat je nooit meer vergeet.
Baarlo overstroomd door inwoners van Steyl en Tegelen
Gedurende november 1944 tot maart 1945 lag Baarlo in de frontlinie, wij waren bevrijd maar de Duitsers zaten aan de overkant van de Maas en er werd voortduren over en weer geschoten met granaten. Wij hebben in Baarlo gedurende 3 maanden, zeer regelmatig in de kelder verbleven. Op 1 Maart 1944 nadat de bevrijding van Tegelen had plaats gevonden kwamen honderden mensen uit Tegelen naar Baarlo op zoek naar voedsel.
Ze hadden in de kelders gezeten o.a. van de diverse kloosters en erge honger gelegen gedurende het voorgaande 4 maanden, toen de Maas de frontlinie was.
Spelen met oorlogstuig
Na de bevrijding kregen wij als kinderen meer vrijheid en mochten dus “onbewaakt” buiten gaan spelen. Hierbij werden vaak achtergelaten voorraden munitie en ander oorlogstuig gevonden. Dit was niet ongevaarlijk. Ik herinner mij nog dat wij ook geweerpatronen vonden en grote granaten. In de geweer- patronen zat kruit (“polver`”) dat als het eruit werd gehaald door de kogel te verwijderen van de huls en werd aangestoken een zeer felle steekvlam gaf. In de grote granaten, waarvan er op enkele plaatsen grote stapels lagen opgeslagen, o.a. in de bossen, zaten staafjes kruit van enkele decimeters lang. Ook deze brandden zeer fel. Toch erg gevaarlijk waar de jeugd mee bezig was.

DDT
De school werd weer opgestart in september 1945 en ik ging naar de eerste klas. Aangezien er door de lange oorlogstijd en de daardoor slechte hygiënische omstandigheden nogal vlooien en luizen huisden in de huishoudens werden wij op school onder handen genomen om deze te bestrijden. Wij moesten in onderbroek op de schoolbanken gaan staan en er kwam een verpleegster langs met de flits-spuit, gevuld met DDT! Het hele lichaam werd bespoten waarbij vooral de haren op het hoofd een extra beurt kregen. In tegenwoordige tijd en met de wetenschap dat dit spul zeer zwaar giftig is ondenkbaar, deze stof is nu streng verboden!
Citaat:
Het ‘wonderpoeder’ DDT was in 1948 nog goed voor een Nobelprijs. Maar tegenwoordig is DDT óók een van de iconen van de vérgaande invloed van wetenschap en technologie op het milieu.

Op de vlucht voor woedende wespen!

Het moet ergens in de zomer van 1945 zijn geweest, ik struinde vanuit onze tuin de buurt rond en kwam in de grote kuil die ik hiervoor reeds heb beschreven. Ik zag een gaatje in de grond, waaruit wespen tevoorschijn kwamen. Ik pakte een stok en ging hiermee in het gat steken, er kwamen een heleboel wespen uit die mij aanvielen en overal begonnen te steken. Ik holde naar de dichtstbijzijnde deur en stormde daar naar binnen. Het was de timmerwerkplaats van Andre Engels aan de Rijksweg. Hierdoor ontkwam ik aan de woede van de wespen!
Vele jaren later, heb ik dit verteld aan Andre Engels, hij zei toen: “O was jij dat toen”, ik herinner me mij dat erg goed en kan je wel zeggen dat je erg veel geluk hebt gehad!

Duitse krijgsgevangenen moeten mijnen ruimen
In de Bong net over de brug van de Kwistbeek op het land van Peeters bijgenaamd “Stalker Graad”, waren Duitse krijgsgevangen bezig met het opsporen en onschadelijk maken van landmijnen, die door de Duitsers waren gelegd.
Foute Nederlanders aan het werk
Zomer 1945, gevangengenomen NSB ers, gehuisvest in een kamp in Steyl, waren onder bewaking bezig met rooien van aardappelen in de Horsten te Baarlo

Kattenkwaad
Wij waren met een drietal jongens kattenkwaad aan het uithalen toen een Engelse jeep langs reed. Er werd met aardappelen naar de jeep gegooid, dat werd ons niet in dank afgenomen. De jeep stopte en er stapte een militair uit die naast de chauffeur zat met een pijp in de mond. Hij sprak ons boos toe, wij begrepen er niets van maar hadden wel in de gaten wat hij wilde zeggen en vervolgde zijn weg. De rokende pijp staat nog steeds in mijn geheugen.

Paarden op hol
Baron Max de Weichs de Wenne ging regelmatig met enkele andere personen te paard rijden in de bossen die vlakbij waren. Wij hadden katapulten en hadden ons verstopt in de bosjes. Terwijl het gezelschap langs reeds schoten wij met kleine steentjes tegen de achterkant van de paarden, die prompt op hol sloegen!

Fietsen zonder banden
Toen de oorlog was afgelopen kwamen verborgen fietsen weer tevoorschijn. De Duitsers hadden bijna iedere fiets die ze zagen van de mensen afgenomen. Aan alles was gebrek, ook aan fietsbanden. De fietsen die weer tevoorschijn  kwamen uit de verborgen ruimten hadden dus geen banden, ik heb op de velgen leren fietsen.

Verborgen auto
Mijn vader was in overheidsdienst en bezat een   auto, een DKW, die tijdens de bezetting was verborgen onder het hooi in de schuur. Gelukkig hadden de Duitsers hem niet ontdekt, zodat wij direct na de bevrijding de beschikking hadden over vervoer. Het kenteken- nummer was P-20659 dat kan ik mij nog zeer goed herinneren. De P stond voor Limburg, iedere provincie was herkenbaar aan een letter van het alfabet.

Telefoon
Het bezit van een telefoon was bijzonder. Wij hadden gelukkig de beschikking over een telefoon, het nummer was 13 Bij een gesprek moest je via de centrale een verbinding aanvragen. Er waren slechts enkele telefoons in Baarlo.  Mensen uit de buurt kwamen regelmatig bij ons bellen en in spoedgevallen werden wij kinderen op pad gestuurd om mensen op te halen waarvoor telefoon was bij ons. Bij uitbreiding en modernisering van de telefoon werd de nummers uitgebreid, eerst naar 213 toen naar 1213 en nu naar een 10cijferig nummer waarbij de 1213 nog steeds achteraan in het nummer zijn opgenomen.

Broekpijpen
Het was na de bevrijding dat er een meneer in de keuken bij mijn grootmoeder stond met een alpinopetje en klemmen om de broekpijpen. Dat is me vooral bijgebleven. Hij scheen oom Frans te heten en sprak woorden die ik totaal niet verstond. Het bleek de Franse taal te zijn. Het was n.l. de echtgenoot van een zus van mijn grootvader die in Huy in België woonde. Hij was toen de kust veilig was naar Baarlo gefietst, 7 uur onderweg geweest en kwam informeren hoe de familie de oorlog had overleefd. Hij kwam naar Baarlo om te informeren hoe de familie de oorlog was doorgekomen. Vooral de broekpijp met klemmen, om niet tussen de ketting te komen, heeft op mij een grote indruk gemaakt. Ik kan het mij herinneren als de dag van gisteren.  Overigens heb ik de tante maar een keer in mijn leven gezien, dat was in 1971, toen ze was overleden en ik haar begrafenis in België heb geregeld.

Toeval
In 1958 was ik in militaire dienst en werd door mijn commandant kapitein Giel naar aanleiding van mijn naam gevraagd waar ik in Baarlo woonde. Mijn antwoord was in de Grotestraat.  Vervolgens vroeg hij of ik een tante had die Lien heette en een grootmoeder genaamd Christina.
Toen ik hierop bevestigend antwoord gaf deelde hij mij mede dat hij met mij als peuter aan de hand door Baarlo had gewandeld. Hij was bij de mobilisatie ingekwartierd bij mijn Grootmoeder en tante.
Heb naderhand aan de tante gevraagd of zij hem kende en het was juist!
Bestaat toeval of niet?

Baarlose oorlogsslachtoffers 1940-1945

Christiaan Bernard Brueren
* 26-08-1911 Baarlo † 10-05-1940 [Grubbenvorst] (dienstplichtig soldaat gesneuveld)
Frits Bergmans
* 16-11-1921 Baarlo † 00-00-1945 [Buchenwald]  
Lieske Beumer
* 13-09-1919 Blerick † 29-11-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Jan Crienen
(zeer waarschijnlijk passagier van verongelukt Duits schip met oorlogs- vluchtelingen in de Oost-zee)
* 13-04-1913 Baarlo † 09-05-1945 [verm.datum]
Jan van Dijk
* 21-08-1925 Boxmeer † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Wiel van Dijk
* 18-06-1928 Boxmeer † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Hub Dings
* 28-08-1923 Tegelen † 27-11-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Willem van den Eertwegh
* 01-12-1887 Baarlo † 25-02-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Nel van den Eertwegh-Kempen
* 21-12-1898 Blerick † 25-11-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Antoon Görtz
* 20-05-1927 Baarlo † 20-02-1945 [Weert] (Met paard en wagen op landmijn)
Toon Hendrikx
* 25-05-1911 Weert † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Ben Janssen
* 07-06-1932 Baarlo † 26-02-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Herm Janssen
* 04-05-1900 Kessel † 27-02-1945 [Watenstedt] (Opgepakt Razzia 8-10-1944)
Annie Joppen
* 24-08-1924 Grubbenvorst † 20-11-1944 [Sevenum] (verongelukt door granaatinslag)
Huub Hermans
* 23-05-1912 Baarlo † 16-05-1945 [Hildesheim] (Opgepakt Razzia 8-10-1944)
André Kirschbaum
* 28-05-1908 Köln-Mülheim † 04-03-1943 [Kiev] (Dienstplichtig/Duitse Nationaliteit)
Treesje Linders
* 20-06-1940 Baarlo † 25-02-1944 (verongelukt door granaatinslag)
Truusje Linders
* 07-11-1930 Blerick † 25-02-1944 [Venlo] (verongelukt door granaatinslag)
Piet Nijssen
* 21-05-1928 Baarlo † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Handrie Pijnenburg
* 07-04-1912 Helden † 13-03-1945(Opgepakt Razzia 8-10-1944)
Jacques Praats
* 22-08-1895 Maarheeze † 23-12-1944 [Watenstedt]  (Opgepakt Razzia 8-10-1944)
Sjeng van Rens
* 10-11-1903 Maasbree † 20-12-1944 [Barum]  (Opgepakt Razzia 8-10-1944)
Ben Smedts
* 15-08-1927 Baarlo † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Graad Smedts
* 17-02-1923 Baarlo † 05-12-1944   (verongelukt door spelen met oorlogstuig)
Leo Sweyen
* 09-05-1928 Blerick † 05-12-1944 (verongelukt door spelen met oorlogstuig)