303

KERK BAARLO IN 1575

Onderstaand een document opgemaakt te Maaseik in 1575 betreffende de grote tiende van Baarlo welke aan de kerk behoorde. De houder van de grote tiende was verplicht een stier en een beer te houden. De opbrengst van de grote tiende diende voor het onderhoud van deze dieren alsmede voor het onderhoud van de kerk en de inventaris. In dit stuk krijgt men een beeld hoe de kerk van Baarlo er in die tijd ongeveer moet hebben uitgezien en waar de misgewaden en kerkzilver werden bewaard. Aan de gevel van de kerk was een zonnewijzer aangebracht, er was geen uurwerk. Op het oosten bevond zich een groot glasvenster en de klok had een zodanige grootte en gewicht, dat men het geluid kon horen tot de grenzen van het dorp.

Baarlo behoorde in die tijd tot het dekenaat Maaseik onder het Aartsdiaconaat Kempen in het Bisdom Luik.

Onderstaand het stuk alsmede een transcriptie waarin de tekst wordt weergegeven.

"Allen ende yegelijk die desen teijgenwoordighen brieff sien, lesen oft hooren lesen zullen Gisbertus Mantels van den Raedt vant Christenheyt Deken tot Eijck, zij geduerighe welvaert inden heere ende tot  kennisse der waerheijt van dese naerbeschreven, zije kennelick dat ’t andere tijden, in onsen Raedt van Eijck deur ons en de onse medebroeders van den voorseijde Raedt, gehouden in de stadt Eijck naer oude gewoonte voor ons erschenen, die eersaeme ende discrete mannen Johan Monikijken momboir van de parochie kercke van de plaetse oft dorp Baerloe vant Artsdiaconaetschap van Kempen in de kerkcke van Luijck ende onder onsen voorseyden Raedt gelegen item Henrick Spee, Peeter Verbonge ende Joachim Verboecket  schepenen der heerlijcke justicie  vant voorseijde  dorp Baerloe zoo voor hun als hunne andere  mitparochiaenen niet present wesende inwoonders des voorseijde dorps van Baerloe, sich partije maeckende in name ende van wegen zoo van de voorseijde kercke als gemeijnte des voorseijde dorps, hebben verclaert, hoe datter meer weeren opcommende ende dagelich spruijtende gebreken in die parochiale kerkcke van Baerloe ende omtrent de zelve in verscheijde plaetsen  ende bouwinghen ende merckelijck inde onderhaldinghe vant schip, misboeck, sieraetselen, wulfsel, banclock, stier ende beer ende andere nootsaekelijckheden totten goddelijcken dienst sonder dewelcke oijck de Goddelijcke dienst eerlijck, reverentelijck, ende betaemelick niet ende soude connen geschieden, versueckende daerom deur ons, naer des voorseijde raedts maniere ende gewoonte, geordonneert verclaert ende gepubliceert te worden, ende hun bij geschrift gelevert te worden tot onderhalt van welcke gebreken ende reparatie ende alle andere gewoonlijcke lasten de groote thiende, diewelcke inde voor seijde parochie van Baerloe in ende binnen der selve limiten gelegen is ende jaerlich opcomt gehalden is. Daerom wij voornoemde deken naer voorgaende behoorlijcke ende rijpe deliberatie, daer bij oock gesien ende wel bemerckt de gewoonlickheden ende verclaeringen van onze voornoemde Raedt deur ons ende onse voorsaeten hier ende over diergelijcke hier vorens gepubliceert ende tot noch toe onverbrekelijck onderhalden ende wettelijck ingebrocht. Ende bemerckende t versueck vanden voornoemde momboir ende schepenen te wesen rechtveerdigh ende redelijck ende dat men niet en mach weijgheren aant ghene die  billicke saecken versoecken, hebben van onses officio weghen verclaert ende verclaeren bij dese de groote thiende van voornoemde kercke oft der zelver thiendtheffers gehalden ende verbonden te zijn tot onderhaldinghe  vant schip vande kerkcke in mueren glasvensters, dack ende iedere litmaeten ende gerequireerden bouw uijtgenomen nochtans t solarium oft heemelter ende aenhangsel t welck aent voorsegde schip is clevende, gelijck oock tot onderhaldt van een glasvenster inden choor naerden oisten, gelijck ook tot onderhaldinghe vande banclock die welcke moet wesen van alsulcke gewichte dat se deur t ganstse thiendevelt ende parochie slaende gehoort kan worden ende tot alle toebehoorten vande clock ende om die te luijden nootsaeckelijkheijden mittet holterwerck. Soo oijck totte kelick ende  andere sieraetselen die verheijscht worden tottet doen vande misse, te weten totte casulo, albe ende andere daertoe noodigh. Ende is gehalden tot twee casulen ende alben, namentlijck feestelicke ende dagelichsche ende andere dingen die daer toe verheijscht worden gelijk oijck tot een goet misboeck naert ordinaris vande treffelijcke Luijckse kercke mit musijcke oft gesanck in zoo verre t missaele oft misboeck niet genoteert ende waere tottet graduale naert ordinaris vande voorsegde kercke van Luijck wel genoteert, oijck tottet matutimale oft goede brevieren oijck naert ordinaris der voornoemde treffelijcke Luijckse kerke genoteert, het welcke indien is inhoudende de psalter mit zijne andere gerequireerde tot een ander gelijcke goet psalter ende zoe verre t zelve den psalter niet in en haldt  tot twee goede psalteria mit andere zaecken daer toe versocht wel genoteert. Soo oijck tot een kast om de ciraetselen,  boecken ende andere dinghen te bewaeren. Oijck tot onderhaldinghe  vande d’weelen ende handtweelen ten minsten twee voor den priester die de misse doen zal, als oijck tot onderhaldinghe vanden stier ende beer in welcker getuijgenis hebben wij desen tegenwoordighen brieff doen maecken ende deur onsen onderschreven notarium doen onderschrijven ende mit onsen zegel de welcke wij in sulcke ende gelijcke saecken zijn gebruicken doen bevestigen. Gegeven tot Luijck inden jaere van de gebeurte ons heeren duijsent vijff hondert vijffentzeventigh den elfsten dach vanden maendt April. Was onderteeckent Henrcius Beijs uuijt ehpres bevel vanden weerdighen heere mijnheer den deken voornoemd sht. Ende onder was uijthangende eenen zegel van groenen wassche aen dobbele parguemente steerte Onderstont Gecollationeert tegen zeckere originele latijnschen brieff op parguement geschreven en is dit translaet daer mede bevonden t’ accorderen in substantie.

Bij mij geteeckent N. Maen"

RAL 14.D049  nr. 398

© H. Brueren  november 2006