ARCHIEFVARIA                            Archiefvondsten Overkwartier van Gelre
 

707

 Maria Kapel bij Huize Oijen Kessel

De bouwstijl: het Stal type.

In de late middeleeuwen werd de bevolking geteisterd door ernstige ziekten onder het vee.

Om dit af te wenden werden bij boerderijen kapelletjes gebouwd.

Deze kapel bij huize Oijen, waarbij toen een boerderij was gelegen, werd aan de oprijlaan gebouwd, en werd toegewijd aan de H. Maria, als afweer tegen veeziekten. Het kapelletje zal waarschijnlijk gebouwd zijn rond de periode 1715 – 1740.  

Dat veeziekten een grote bedreiging vormden blijkt uit de maatregelen die door het Pruisisch Overkwartier per plakkaat bekend werden gemaakt:

Pruisisch Overkwartier

Edict ter zake van besmettelijke veeziekte:

Geldern 20 oktober 1716

"Bij wijze van voorzorg tegen besmettelijke ziekten onder het hoornvee, wordt bepaald, dat er wachtposten ingericht moeten worden op de doorgaande wegen in de richting van Kleef, Cuyck, de Meierij van 's-Hertogenbosch, Luik en Keulen.

In- of doorvoer van runderen, rundvlees of huiden wordt verboden op straffe van honderd goudguldens boete en arbitraire straffen.

“Indien in enig district van Pruisisch Opper-Gelre zich een geval van veeziekte voordoet, dient de lokale officier dit onmiddellijk te melden aan majoor commandant te Geldern.  Het is verboden besmet vee te weiden op gemeenschappelijke weiden, op straffe als boven.

Bovenstaande moet strikt worden nageleefd.”

Circulaire ter zake van inlichtingen over veeziekten ingevorderd ten behoeve van het Ober Collegium Sanitatis. De Krieges und Domänenkammer gaf de lokale overheden op straffe van boete opdracht hen ten behoeve van het Ober Collegium Sanitatis te berichten, of hun district reeds langer dan vijftig jaren van veepest gevrijwaard is gebleven en indien dit het geval is, of men gewend is het vee zout te geven, dan wel het te weiden in ziltige weilanden.

"Wetgevende instantie Gelders-Meurse Krieges und Domainen Cammer

Geldern 10 juni 1774  

Publikatie ter zake van veeziekte

Op bevel van de koning wordt een remedie tegen veeziekten, ontleend aan de Oostfrieslandtsche Intelligentz-Zedule door het Landes-Administrations-Collegium bekend gemaakt.

wetgevende instantie Landes Administrations Collegium.”

Onderstaand een opsomming van de ergste veeziekte uitbraken in de 16e en 17e eeuw.

Runderpest in heel Nederland 1713-1719

Veeziekte in de Meijerij 1732

Veeziekte in geheel Nederland, 1740 – 1760

Runderpest in geheel Nederland, met name in Friesland & Groningen 1769  en pokken- epidemie onder de inwoners Runderpest op Vlieland 1785

Runderpest in Drenthe & Land van Maas en Waal, Land van Cuyk 1796

Miltvuur, met name bij schapen 1797

Vee- pest op Walcheren 1800

Miltvuur in Gelderland & Brabant 1808

Veepest in Utrecht en Groningen 1813 – 1814

Veepest in het gehele land 1851 – 1852

Runderpest in geheel Nederland 1865 – 1887

Uit archiefonderzoek is gebleken dat rond 1740 in Baarlo een zeer ernstige veeziekte heeft huisgehouden onder het rundvee. Slechts enkele runderen hebben de ziekte overleefd, waaronder een rund op de Berckt.

© Hub Brueren